Egzaminy do szkół aktorskich należą chyba do najbardziej ciekawych, kontrowersyjnych, owianych sławą i ubranych w masę anegdot i wątpliwości egzaminów. Krąży wiele plotek, mniej lub bardziej prawdziwych odnośnie egzaminów, przygotowania do nich, o samych studiach nie wspominając. W tym poradniku spróbujemy odsłonić nieco tajemnicy.
Do napisania tego artykułu wykorzystałam doświadczenia egzaminacyjne kilkudziesięciu osób, a także konsultacje i opinie egzaminatorów z różnych szkół, z którymi w ciągu ostatnich 10 lat mieliśmy w Akademii przyjemność współpracować. Jeśli będziesz zdawał egzamin po raz pierwszy, wiedza tu zawarta może zaoszczędzić ci sporo czasu i stresu. Jeśli zdawałeś już kilka razy, zapewne w wielu momentach powiesz: „No tak!” i być może niektóre uwagi pozwolą ci zdać sobie sprawę z tego, dlaczego ci się nie udało, dlaczego nie byłeś wcześniej przygotowany i nad czym powinieneś dalej pracować.
O nas słów kilka.
Akademia Sztuk Scenicznych PAPA w Poznaniu istnieje już 10 lat. Prowadzimy kursy aktorskie, reżyserii, warsztaty teatralne, wokalne, przygotowujemy spektakle, jeździmy na festiwale i sami je organizujemy. I od samego początku pomagamy w przygotowaniach do egzaminów do szkół aktorskich. Co roku w naszych warsztatach uczestniczy regularnie niemal 100 osób. Część naszych absolwentów już ukończyła szkoły aktorskie i z powodzeniem pracuje w teatrach i filmie. Nie tylko w Polsce, ale również za granicą.
Jak wygląda egzamin do szkoły aktorskiej w Polsce?
Jakie mamy w Polsce szkoły aktorskie?
W Polsce mamy kilka państwowych wyższych szkół teatralnych, których ukończenie daje dyplom aktora:
Akademia Sztuk Teatralnych w Krakowie:
Akademia Sztuk Teatralnych w Krakowie, filia we Wrocławiu:
Akademia Sztuk Teatralnych w Krakowie, filia w Bytomiu (w trakcie likwidacji):
Akademia Teatralna w Warszawie:
Akademia Teatralna w Warszawie, wydział lalkarski w Białymstoku:
PWSFTviT w Łodzi (Szkoła Filmowa):
Do tego:
Państwowe Policealne Studium Wokalno-Aktorskie w Gdyni
Policealne Studium Aktorskie w Olsztynie
Wydziały wokalno-aktorskie w Akademiach Muzycznych
Do wszystkich tych szkół obowiązują egzaminy wstępne. Każda szkoła ma swoje egzaminy, różnie wyglądają poszczególne etapy rekrutacji i wymagania. Szczegółowe warunki rekrutacji znajdziesz na stronach internetowych tych uczelni (odnośniki w liście powyżej).
Jak wygląda taki egzamin?
W każdej szkole egzaminy są kilkuetapowe, zazwyczaj są 3 etapy. Do pierwszego etapu przystępują wszyscy, którzy prawidłowo i w terminie złożyli wymagane dokumenty oraz zarejestrowali się online. Otrzymacie wówczas termin swojego egzaminu, gdzie, kiedy i o której godzinie macie się stawić.
W pierwszym etapie następuje pierwsza selekcja kandydatów. Chętnych do szkół aktorskich (aktorskich, nie liczę Akademii Muzycznych) jest całkiem sporo, co roku do egzaminów przystępuje około 2500 osób! W pierwszym etapie komisja sprawdza, czy masz predyspozycje do zawodu aktora. Tutaj odpada najwięcej osób, do 2 etapu przechodzi zazwyczaj 50-120 osób, w zależności od szkoły I wydziału. Do 3 etapu – mniej więcej połowa z nich, natomiast indeks wymarzonej uczelni otrzymuje 10 do 25 osób. Łącznie miejsc we wszystkich państwowych szkołach (na wydziałach aktorskich, lalkarskich i wokalno-aktorskich), nie licząc Akademii Muzycznych, jest mniej więcej 160.
Wchodzisz i mówisz tekst, masz swoje 5 minut, spodobasz się i przechodzisz dalej, tak jest np. w Warszawie. We Wrocławiu egzamin wygląda inaczej. Aby w ogóle powiedzieć tekst, najpierw trzeba uzyskać pozytywną opinię komisji dykcji i wymowy oraz komisji ruchowej.
Czego możesz się spodziewać na egzaminach do szkół?
1. Teksty – musisz przygotować od kilku do kilkunastu tekstów, monologi z dramatów, fragmenty prozy, wiersze. Wszystkie teksty musisz mieć dobrze opanowanie pamięciowo. Teksty muszą być różnorodne pod względem tematyki, stylu, epoki, z której pochodzą.
2. Piosenki – musisz ich mieć mniej niż tekstów, chyba, że wybierasz się na wydziały wokalno-aktorskie. W repertuarze powinny znaleźć się różnorodne utwory: zarówno piosenka ludowa, jak i aktorska, kabaretowa czy musicalowa. Musisz znać je na pamięć, dobrze, abyś miał podkład lub nuty dla akompaniatora, choć w pierwszym etapie raczej poproszą o zaśpiewanie a capella.
3. Zadania aktorskie – będziesz proszony o wykonanie przeróżnych zadań aktorskich, które mają sprawdzić twoją wyobraźnię, gotowość do działania, otwartość, odwagę, sprawność fizyczną i wrażliwość. I przede wszystkim: czy nie jesteś zwykłym „drewnem”. Zadania aktorskie otrzymasz zarówno do tekstów (komisja zmieni twoją interpretację, zmieni okoliczności mówienia tekstu; jeśli powiesz tekst delikatnie i uwodząco, to spodziewaj się, że komisja poprosi ciebie o zrobienie awantury na tym tekście), jak i zostaniesz poproszony o wykonanie zadań bez użycia słów.
4. Ruch i rytmika – powtórzyć rytm, zinterpretować ruchem muzykę, powtórzyć układ taneczny, wykonać podstawowe figury gimnastyczne. Mogą wymagać od ciebie przewrotu zarówno w przód, jak i w tył (na macie), przewrotów przez bark, mostku (może być z pozycji leżącej, jednak zrobienie go ze stojącej może być twoim dodatkowym atutem), a także drobnych figur wymagających koordynacji, jak np. obrót czy zmiana poziomu na jednej nodze. Zdarzają się jednak przypadki, kiedy komisja zapyta kandydata czy potrafi zrobić gwiazdę i poprosi o zademonstrowanie. Jeśli nie umiesz - nie próbuj.
5. Dykcja i głos – komisja sprawdzi, czy nie masz wad wymowy, czy masz prawidłowy zgryz etc. (tak, będą zaglądać Tobie w zęby!), czy masz warunki głosowe.
6. Co jeszcze? Możesz zostać poproszony aby powtórzyć głosem melodię zagraną na pianinie, odróżnić mol i dur oraz wyśpiewać te 3 zagrane razem dźwięki osobno własnym głosem, zatańczyć jakiś taniec ludowy …
7. Egzamin lalkarski – zostaniesz poproszony o ożywienie przedmiotu, aby np. krzesło stało się koniem albo poduszka rybą.
8. Część teoretyczna dotycząca historii teatru i dramatu oraz znajomość współczesnego życia społeczno-kulturalnego. Musisz się teatrem po prostu interesować.
Na co zwracają uwagę egzaminatorzy?
Naturalność. Przede wszystkim bądź sobą! Bądź prawdziwy i autentyczny.
Wrażliwość i wyobraźnia. Pokaż, jak jesteś wrażliwy, jaką masz wyobraźnię i pasję do sztuki. Aktor musi być wrażliwy emocjonalnie i mieć bogatą wyobraźnię.
Różnorodny repertuar. Wybierz zróżnicowane teksty, aby móc zaprezentować jak najszerszy wachlarz swoich możliwości i swoją osobowość. Dzięki temu zaprezentujesz się z każdej strony, pokażesz swoje plusy, atuty. Jak ty reagujesz i zachowujesz się w różnych sytuacjach. Komisja chce ciebie poznać, przyjdzie im z tobą pracować przez najbliższe cztery lata!
Dykcja. Możesz być super utalentowany, sprawny i wszystko super, ale jeśli masz poważne problemy z wymową (np. wadę zgryzu, której aparat nie naprawi czy za duży język), przez co ledwo można ciebie zrozumieć, to o szkole niestety zapomnij.
Warunki fizyczne. Uroda na pewno nie zaszkodzi. Ale do szkół przyjmują nie tylko pięknych i szczupłych. Na pewno trzeba być sprawnym fizycznie i mieć proporcjonalną budowę ciała.
Sprawność fizyczna. Często nie docenia się tego aspektu, a przecież zawód aktora to praca fizyczna, wymagająca dobrego zdrowia, kondycji, koordynacji. Oczywiście nie każdy aktor musi stać na rękach, ale ciało jest naszym instrumentem i ważne, żeby nas nie ograniczało.
Słuch muzyczny, poczucie rytmu, zdrowy głos.
Umiejętność radzenia sobie ze stresem i odporność psychiczna. Bądź pewny siebie. Nie stresuj się, potraktuj egzamin jak zabawę, jak przygodę, wyzwanie, możliwość poznania nowych ludzi i lepszego poznania siebie, jako możliwość dalszego rozwoju.
W jaki sposób przygotować się do egzaminów aktorskich?
Dużo czytać. Znaleźć dobre teksty, oryginalne. Bardzo dobrze znać je na pamięć. Ćwiczyć pamięć, pracując w teatrze z dnia na dzień będziesz musiał przyswajać duże ilości tekstu.
Ćwicz dykcję. Jeśli masz wadę wymowy albo nie wiesz czy ją masz (nie polegaj na opinii bliskich Tobie osób, one są przyzwyczajone do tego, jak mówisz, mogą tego po prostu nie słyszeć) – koniecznie udaj się do logopedy. Logopeda powie tobie, czy da się to wyprostować i zada tobie konkretne ćwiczenia. Jeśli masz wadę wymowy i będziesz sam ćwiczył, możesz nie tylko jej nie poprawić, ale wręcz ją pogłębić! Pamiętaj, aby tuż przed wejściem na egzamin rozgrzać swój aparat mowy. Dużo ćwiczeń omówimy w kolejnym poradniku, obserwuj nas na Facebooku i sprawdzaj maila, jeśli zapisałeś się na nasz newsletter.
Jeśli nie masz wady wymowy to wcale nie oznacza, że masz nie ćwiczyć. To tak jak z mięśniami, jak przestaniemy trenować spadnie nam kondycja. Stosuj rozgrzewki i łamańce językowe, a przede wszystkim, staraj się mówić poprawnie na co dzień. Otwieraj buzię, mów głośno i wyraźnie, nie bełkocz. Większość ludzi na co dzień nie musi ładnie mówić, więc ulegamy lenistwu i strasznie faflunimy. Z uwagi na stres często mamy też szczękościsk, prawie nie otwieramy buzi jak mówimy. Spójrz w lustro jak mówisz albo nagraj się i zobacz jak to u Ciebie wygląda.
Bardzo ważna dla aktora jest sprawność fizyczna. Dbaj o swoje ciało i kondycję. Powinieneś mieć podstawowe wyczucie rytmu i pamięć motoryczną. Zajęcia taneczne na pewno Tobie w tym pomogą. Przewroty, skłony, mostki, gwiazdy… Pamiętaj, aby odpowiednio się rozgrzać przed ćwiczeniami. Aktor musi również dobrze czuć się ze swoim ciałem, nie mogą krępować go kompleksy, bardzo to później widać na scenie.
Śpiewaj, powtarzaj dźwięki (jeśli nie masz instrumentu skorzystaj z virtual piano w internecie), wyklaskuj rytmy.
Dołącz do jakiegoś teatru amatorskiego, ważne abyś oswajał się z pracą w zespole, występami przed publicznością. Praca nad spektaklem, wymyślanie scen czy praca nad postacią na pewno rozwinie twoją wyobraźnię i sprawi, że będziesz bardziej pewny siebie.
Przede wszystkim rozwijaj swoją osobowość, wrażliwość i wyobraźnię. Stanisławski poradziłby tobie, abyś czytał literaturę piękną, słuchał klasycznej muzyki, chodził do teatru, do muzeum, prowadził dziennik, z ciekawością i otwartością obserwował otaczający cię świat, zarówno ludzi jak i naturę, był prawdomówny i opiekuńczy.
Wybierz się na konsultacje. Niemal każda szkoła prowadzi albo poradnię dla kandydatów, albo konsultacje, albo organizuje nawet dni otwarte. Warto się wybrać, zazwyczaj to nic nie kosztuje.
A tuż przed egzaminem? Wyśpij się!
Chcesz dowiedzieć się więcej?
Nasz cały ebook o egzaminach do pobrania za darmo tutaj: Ebook o egzaminach >>>
Albo jeszcze lepiej... Zapisz się na nasze warsztaty stacjonarne!
Trwa nabór na całoroczne kursy aktorskie i reżyserii, indywidualne konsultacje, wakacyjne warsztaty i wiele innych:
Zobacz nasze Warsztaty Aktorskie>>>